Эндокрин генезли бепуштликда тухумдон захирасини баҳолаш: эхографик ва биохимик маркерларнинг интеграцияланган роли

Abstract

Резюме. Эндокрин генезли бепуштлик (гиперпролактинемия, гипотиреоз, тухумдонлар поликистоз синдроми) репродуктив ёшдаги аёлларда бепуштликнинг энг кўп тарқалган турларидан бири ҳисобланади. Тухумдон захирасини баҳолашда антимюллер гормони (АМГ) ва антрал фолликулалар сони (АФС) асосий маркерлар ҳисобланади, бироқ уларни алоҳида қўллаш баъзи ҳолларда кам самарали бўлади. Мақсад. Эндокрин генезли бепушт аёлларда тухумдон захирасини баҳолашда АМГ ва АФС кўрсаткичларининг интеграцияланган диагностик ва прогностик аҳамиятини ўрганиш. Материал ва усуллар. 2022–2025 йиллардаги проспектив тадқиқотга 120 нафар репродуктив ёшдаги аёллар киритилди: гиперпролактинемия билан боғлиқ бепуштлик (n=30), тиреоид дисфункция билан боғлиқ бепуштлик (n=30), гиперандрогенемия билан боғлиқ овулятор дисфункция (n=30) ва назорат гуруҳи (n=30). АМГ иммунохемилюминесцент усулда, АФС эса трансвагинал УТТ орқали баҳоланди. Натижалар. I-гуруҳда АМГ кўрсаткичлари кескин паст бўлиб (≤1,0 нг/мл – 60%), АФС ҳам <5 фолликула (56,7%) ҳолатида аниқланди. II-гуруҳда тухумдон захираси нисбатан сақланган (АМГ 1,1–1,5 нг/мл – 46,7%; АФС 5–7 фолликула – 50%). III-гуруҳда эса АМГ юқори даражада (≥5,1 нг/мл – 63,3%), АФС кўп сонли фолликулалар билан тавсифланди (≥18 фолликула – 60%). АМГ ва АФС ўртасида кучли корреляция (r=0,84; p<0,001) аниқланди. Хулоса. Эндокрин генезли бепуштликда АМГ ва АФС кўрсаткичларини интеграцияланган ҳолда баҳолаш тухумдон захирасини аниқроқ тавсифлашга, репродуктив прогнозни белгилашга ва индивидуал клиник тактика танлашга ёрдам беради.