IMMUNITETNING PASAYISHI VA SUV CHECHAKNING OG‘IR KECHISHI: O‘ZBEKISTON SHAROITIDA RISK FAKTORLARINI BAHOLASH

Abstract

Suvchechak (varicella)–o’tkir yuqumli virus likasallik bo‘lib, asosan bolalarda uchraydi va ko‘pincha yengil kechishi bilan ajralib turadi.Biroq, immuniteti pasaygan shaxslar, surunkali kasalliklarga ega bemorlar hamda homilador ayollarda kasallik og‘ir shaklda kechishi mumkin.Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlarig ako‘ra, dunyo miqyosida har yili 80 milliondan ortiq odam suvchechak bilan kasallanadi va 5–10% hollarda asoratlar, jumladan pnevmoniya, ensefalit va bakterial superinfeksiyalar kuzatiladi. Rivojlangan mamlakatlarda emlash dasturlarini keng joriy etish tufayli kasallanish darajasi 70–90%ga kamaygan bo‘lsa, emlash ixtiyoriy bo‘lgan O‘zbekiston kabi davlatlarda suvchechak hali ham dolzarb muammo bo‘lib qolmoqda.2022–2024 yillardagi mahalliy epidemiologik kuzatuvlarda Toshkent, Farg‘ona vodiysi va janubiy viloyatlarda yuqori ko‘rsatkichlar qayd etilgan.Ushbu obzor maqolada suvchechakning O‘zbekistondagi epidemiologiyasi, klinik xususiyatlari, immunitetning pasayishi bilan bog‘liq xavf omillari hamda profilaktika choralarining samaradorligi xalqaro tadqiqotlar bilan solishtirildi. Tahlillar shuni ko‘rsatdiki, emlash qamrovini kengaytirish, xavf guruhlarini nazorat qilish va sog‘lom turmush tarzini rag‘batlantirish kasallik yukini kamaytirishda hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi