БУЙРАК ФАОЛИЯТИ БУЗИЛИШИНИ СУРУНКАЛИ ЮРАК ЕТИШМОВЧИЛИГИ БОР БЕМОРЛАРДАГИ ЛАБОРАТОР КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ЎРГАНИШ

Abstract

Сурункали юрак етишмовчилиги (СЮЕ) юрак - қон томир тизимидаги энг кенг тарқалган, ривожланиб борувчи ва нохуш оқибатларга олиб келувчи касаллик бўлиб, беморлар госпитализациясига ҳам энг кўп сабаб бўлади. Фремингем тадқиқодлари натижасига кўра ҳар ўн йилда СЮЕ икки бараварига ошиб бормоқда. СЮЕ беморлар ҳаёт сифатини кескин ёмонлаштиради ва ўлим ҳавфини 4 мартагача оширади. Беморларда йил давомидаги ўлим даражаси 15- 50%ни ташкил қилиши мумкин. СЮЕли беморларда тўсатдан ўлим ҳавфи сурункали юрак етишмовчилиги бўлмаганларга қараганда 5 марта юқори бўлади. СЮЕ нинг энг кўп учрайдиган сабаби юрак ишемик касаллиги (ЮИК) бўлиб, СЮЕли беморларнинг 54-68,6%ни ташкил қилади(1,9). Миокард инфаркти ўтказиш СЮЕ ривожланишининг асосий сабабларидан бири ҳисобланиб, чап қоринча (ЧҚ) нинг инфарктдан кейинги ремоделланиши: чап қоринчанинг структур-функционал қайта қурилиши ва систолик ҳамда диастолик функцияларининг бузилиши билан характерланади. СЮЕ сурункали буйрак касаллигини (СБК) ривожланишидаги жуда муҳим детерминантлардан бири ҳисобланади. Бир қатор ретроспектив текширувлар натижасида шу нарса аниқландики сурункали юрак етишмовчилиги(СЮЕ) ва буйраклар дисфункцияси (БД) ривожланишида боғлиқлик бўлиб, беморларнинг ҳаёти ёмонлашишига олиб келиши кузатилади [4,10]. СБК да умумий ва юрак - қон томир ўлими ошиши ҳаттоки буйраклар функцияси бироз пасайган ҳолатда ҳам кузатилади ва айниқса юрак - қон томир касалликлари бўлган беморларда яққолроқ намоён бўлади, шу қаторда сурункали юрак етишмовчилиги бор беморларда ҳам [6,11]. Эпидемиологик ва популяцион текширув натижалари гувоҳлик бермоқдаки, буйрак функциясини ҳаттоки субклиник бузилиши ҳам юрак - қон томир асорати (ЮҚА) ва ўлимга олиб келадиган мустақил ҳавф омили бўлиб ҳисобланади. Кўринадики СЮЕ да креатинин миқдори юрак отиб бериш фракциясига анолог бўлиб, нохуш оқибатларга олиб келадиган мустақил предиктор хисобланади [1,2,3]. СЮЕ бор беморларда СБК бўлганида буйрак етишмовчилиги ривожланиши ҳавфи юқори бўлади ва ўринбосар терапия ўтказишни талаб қилади.